Ấn tượng tại một phiên tòa phúc thẩm dân sự

Trên cơ sở đánh giá toàn bộ chứng cứ do nguyên đơn, bị đơn cung cấp và đã được đánh giá công khai tại Tòa án, hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của cơ quan quản lý Nhà nước, Tòa án hai cấp xác định việc cấp Giấy CNQSDĐ cho bị đơn là đúng trình tự, thủ tục luật định. Từ đó không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Điều này là phù hợp với lời phát biểu của đại diện VKSND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh tại phiên tòa phúc thẩm nên được Hội đồng xét xử chấp nhận toàn bộ quan điểm giải quyết.

Theo dõi diễn biến phiên tòa nói trên, ngoài việc học tập được kinh nghiệm xét xử của Kiểm sát viên có bề dày kiểm sát, thì đọng lại trong tôi là những ấn tượng khó phai về một phiên tòa kiểu mẫu. Đầu tiên, có thể thấy hình ảnh nghiêm túc, trang trọng của một phiên tòa được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật tố tụng dân sự (từ thủ tục bắt đầu phiên tòa, tranh tụng đến nghị án, tuyên án). Khi thực hiện nhiệm vụ kiểm sát việc tuân theo pháp luật tại phiên tòa, Kiểm sát viên đã thể hiện rõ bản lĩnh và nhiệm vụ của Kiểm sát viên tại phiên tòa phúc thẩm theo đúng hướng dẫn tại Quyết định số 363/QĐ-VKSTC ngày 12/10/2020 của Viện trưởng VKSND tối cao ban hành hướng dẫn hoạt động của Kiểm sát viên tham gia phiên tòa dân sự phúc thẩm. Khi được hỏi về hoạt động tiến hành tố tụng của Hội đồng xét xử và hoạt động tham gia tố tụng của đương sự, Kiểm sát viên đã thể hiện rõ vị trí, vai trò của Viện kiểm sát trong hoạt động tư pháp, đánh giá từng hành vi tố tụng theo đúng quy định của pháp luật tố  tụng dân sự, từ đó, kiến nghị và yêu cầu khắc phục ngay tại phiên tòa.

Vụ án này sau khi có Bản án sơ thẩm, do không đồng tình với quan điểm giải quyết của Tòa án sơ thẩm nên VKSND địa phương đã kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm. Tuy nhiên, qua diễn biến phiên tòa cũng như đối chiếu tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, Kiểm sát viên đã mạnh dạn rút toàn bộ kháng nghị của Viện kiểm sát địa phương với những lập luận vô cùng sắc sảo và logic. Những lập luận này của Kiểm sát viên đã được Hội đồng xét xử ghi nhận và chấp nhận. Điều làm tôi tâm đắc nhất trong vụ án này, ngoài việc phân tích những lý luận sắc bén theo quy định của pháp luật đất đai, pháp luật dân sự thì Kiểm sát viên khi tham gia tranh tụng đã chỉ ra những cái mất mát lớn hơn khi tranh chấp xảy ra. Đó là khi Kiểm sát viên trình bày quan điểm “Chị em kiện nhau, “nồi da nấu thịt” thì còn gì đau đớn hơn. Bản thân cả nguyên đơn và bị đơn đã mất thì con cháu lại tiếp tục theo đuổi vụ kiện, với tài sản tranh chấp lại là của ông, bà cố ngoại để lại thì tự hỏi khi có được tài sản đó rồi thì liệu có đáng tự hào hay không. Bên cạnh đó, đất đai là tài sản thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý, Nhà nước chỉ công nhận cho chủ thể sử dụng đất với những điều kiện và quy định thỏa mãn theo quy định của pháp luật đất đai. Chỉ trên cơ sở đăng ký, kê khai thì Nhà nước mới công nhận quyền sử dụng đất cho chủ thể đó. Do đó, việc nguyên đơn cho rằng cấp nhầm thửa đất nhưng  bản thân không đưa ra được chứng cứ chứng minh (trong Đơn đăng ký quyền sử dụng đất của bà Mẽ không đăng ký thửa đất tranh chấp; nguyên đơn không quản lý, sử dụng đất và không chứng minh được đây là di sản do cha mẹ để lại hợp pháp cho nguyên đơn) nên không được chấp nhận là phù hợp với quy định của pháp luật”. Trên cơ sở những phân tích vô cùng thuyết phục và hợp tình, hợp lý của Kiểm sát viên, phía nguyên đơn đã không còn căng thẳng và mâu thuẫn cũng đã dịu bớt phần nào.

Trong giai đoạn nền kinh tế thị trường đang chuyển mình mạnh mẽ, thì những truyền thống đạo lý, những nền tảng đạo đức của cha ông dường như đã bị sức mạnh kinh tế chi phối và đảo lộn. Được tham gia một phiên tòa với nhiều diễn biến hay, tranh luận sôi nổi, là một Kiểm sát viên trẻ, tôi tự ngẫm ra thật nhiều điều và tự hứa với mình rằng cần phải phấn đấu hơn nữa để tiếp nối truyền thống cha anh, giữ mãi 08 chữ vàng mà Bác đã dạy cho ngành Kiểm sát nhân dân “Công minh – Chính trực – Khách quan – Thận trọng- Khiêm tốn”.